Prof. Dr. Ruhsar YANMAZ
Permatürk Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi
Permatürk Vakfı Eğitim Takımı Başkanı
Doğa ve Çevreye tutkun bir lider kurdu Türkiye Cumhuriyeti’ni. Bundan 101 sene önce 29 Ekim 1923’te. ‘Ormansız ve ağaçsız toprak vatan değildir’, ‘Ağaç, çiçek ve yeşillik uygarlık demektir’ diyen bir lider.
Mustafa Kemal Atatürk bir doğa tutkunuydu. Savaş sonrası ülkenin durumuna baktı ve elimde ne var, elimdekilerle hayalimdeki ülkeyi nasıl şekillendiririm diye düşündü. Ülke fakir ama ekolojisi zengin. Elinde bir avuç insan var. Ama yeni teknikleri bilmese de tarımda deneyimli. Sanayi yok denecek durumda. Ülke ticareti yabancıların ve azınlıkların elinde. İşe ülke ekonomisini canlandırmak için verimsiz toprakları verimli hale getirmekle başlıyor.
Atatürk, Cumhuriyet'in ilk yıllarında doğa, tarım ve çevre alanlarında yürüttüğü çalışmalar kapsamında "Yeşil Cennet Projesi" ile ülkenin ağaçlandırılmasını ve çiftlikler kurulmasını amaçlıyor. Bir bozkır kasabası olan Ankara'yı modern bir şehir haline getiren Atatürk, günümüzde çok sözü edilen "şehircilik" ve "çevre" kavramlarına o yıllarda yapmış olduğu çalışmalar ve örnek davranışlarıyla ışık tutmuştur.
Bunun ilk örneği olarak, 1925 yılında kendi aylığından ödeyerek Ankara’daki Orman çiftliğinin bugünkü yerini satın almıştır. O yıllarda bu topraklar, ortasından demiryolu geçen bataklık ve boş bir araziydi. Yurt içi ve dışından gelen uzmanlar ‘tarıma elverişsiz’ burada çiftlik olmaz demelerine rağmen bugün Atatürk Orman Çiftliği olarak bildiğimiz alandan Etimesgut dahil 52 000 da (dönüm) arazi için ‘Burası vatan toprağıdır ve kaderine terk edilemez’ demiş ve Atatürk Orman Çiftliğini kurmuştur. Böylece toprağa karşı zafer kazanılabileceğini de kanıtlamıştır. ‘Yeşili görmeyen gözler renk zevkinden mahrumdur. Burasını öyle ağaçlandırınız ki kör bir insan dahi yeşillikler arasında olduğunu fark etsin" demesi, kalkınmanın ve uygarlığın ağaçlandırma ve yeşillendirmeden geçtiğine olan inancını simgeler. Atatürk Orman Çiftliği’nin ardından Gençlik Parkı, Hipodrom ve Ankara caddelerinin ağaçlandırılması çalışmaları da o dönemde yapılmıştır. Bugün Ankara’ya gidenler yanlış budanmalarına rağmen direnen ağaçları görebilirler.
Ankara’dan başlayarak ülkenin güney ve batı bölgelerinde kurduğu çiftliklerde bitkisel ve hayvansal üretimde modern tarım tekniklerin kullanılması, ülkenin tarımla kalkınabileceğinin göstergesidir. Kurduğu çiftliklerde sadece üretim değil, rekreasyon alanları da kurarak yöre insanına bitki ve ormanın çevreye katkısını da göstermiştir. Bu çiftliklerde yapılan üretimin fazlası dış ülkelere satılarak ülkenin borçlarının bir bölümünün ödenmesi de bugün bile ülke tarımla mı kalkınacak diyenlere bir cevaptır.
Türkiye Cumhuriyeti’nin hedefi özgürlük ve tam bağımsız bir ülke kurulmasıdır. Özgürlük ve bağımsızlık sadece insanlar için değil, bitki ve hayvanlar için de düşünülmüştür. Atatürk’ün "Eğer milletimizin büyük çoğunluğu çiftçi olmasaydı, biz bugün dünya üzerinde olmayacaktık" sözü de tam bağımsız Türkiye hayali için ne kadar doğru bir yol seçildiğini gösteriyor.
Bundan 101 yıl önce Atatürk'ün talebi ile kurulan çiftliklerde çevreye zarar vermeyen bitkilerden biyoyakıt üretimi yapılmıştır. Böylece ülkenin enerjide de bağımsız hale gelmesi için adımlar atılmıştır. Kırsalda yaşayan halkın temiz gıdaya ve eğitime ulaşabilmesi için "İdeal Cumhuriyet Köyü Projesi"ni hayata geçiren Atatürk, köyde, mandıra ve hayvan mezarlığı gibi alanlar oluşturulmasını sağlamıştır. Kurulan çiftlikler sadece üretim yapmamış, hem gençlerin modern tarım konusunda mesleki eğitim almaları sağlanmış, halka uygun fiyatlı ürünler sunulmuştur.
101 yıl sonra bugün, aşırı şehirleşme, tarım alanlarının yapılaşmaya açılması, doğadan uzaklaşmaya neden olmuşsa da, geçmişten ders alınarak günümüzde çevreyle dost olmayan hiçbir sistem sürdürülebilir olmayacaktır. Permakültür de doğaya karşı değil doğayla ahenk içinde bir yaşam sunmayı hedefleyen bir yöntem. Atamız yıllar önce bu sistemlerin temelini atmış. Bize düşen yüzyıllarca çevreyle dost yaşamak ve geleceğe güçlü bir çevre bırakmaktır. Bu dileklerimizle Cumhuriyet bayramımız kutlu ve mutlu olsun...
Comments