Neslihan Sönmez & Güler Erbaş
Sürdürülebilir Gıda Üretimi: Alglerin Biyoponik Tarımdaki Rolü
Dünya, hızla artan bir gıda talebi ile karşı karşıya olduğu halde uygun arazilerin giderek azaldığı bir döneme girmiştir. Geleneksel tarımda bilinçsiz uygulamaların çevreye yüklediği olumsuz etkiler, bu zorlukları daha da karmaşık bir hale getirmektedir. Toprağın canlılığının azalması ve besleyici profilinin kaybedilmesi, herbisitler ile pestisitler gibi zararlı kimyasalların kullanımı, çevresel dengeyi bozmaktadır.
Bu sorunların üstesinden gelmek ve daha sürdürülebilir bir gıda üretim sistemi inşa etmek mevcut küresel problemler çerçevesinde büyük önem taşımaktadır. Toprağın verimliliğinin korunması, su kaynaklarının bilinçli yönetimi ve zararlı kimyasalların kullanımının sınırlandırılması gibi adımlar, çevreyi koruma konusunda kritik bir rol oynamaktadır, ancak gelinen noktada çözüm için bu adımların etkisi kısıtlıdır. Bu sebeple tarım sektöründe sürdürülebilirlik ilkelerine daha çok odaklanmak, sürdürülebilirliğin de ötesinde rejeneratif bir sistem inşa etmek ve gelecek nesillerin sağlıklı gıdaya ulaşmasını sağlamak için yenilikçi yöntemlerin kullanımının artmasına yönelik çalışmalar yapmak gerekmektedir. Rejeneratif teknolojiler ve döngüsel sistemlerin tarımda inovatif entegrasyonu ile çok yönlü ve efektif çözümler geliştirmek mümkün olacaktır.
Tarımda Yenilikçi Bir Sistem: Biyoponik Tarım
“Bio” ve “ponos” kelime köklerinin birleşiminden meydana gelen “biyoponik” yöntem canlı emeği ile yetiştirmek anlamına gelmektedir. Topraksız tarım zemininde bitkiler ve simbiyotik ilişkide oldukları mikroorganizmaların çift yönlü ve eş zamanlı üretimini kapsayan biyoponik tarım ile hasat ve kaynak verimliliği yüksek, zehirsiz, döngüsel gıda üretim sistemleri mümkün hale gelmektedir.
Kybele's Garden olarak Türkiye’de ilk, dünyada öncüleri arasında olduğumuz alg tabanlı biyoponik tarım ile, bitkiyle eşlenik bir şekilde seçilmiş olan mikro yosunlar yani mikroalglerin ortak zeminde çift yönlü olarak yetiştirme metodunu geliştirmek üzerine çalışmaktayız. Şimdiye kadar elde ettiğimiz sonuçlar, simbiyotik olarak hem bitkinin hem de mikroalg büyüme veriminin çeşitli yönlerden iyileştirilmiş olduğunu kanıtlamaktadır.
Görsel 2. Domates bitkisi ve mikroalglerin labımızdaki ilk biyoponik denemesi
Mikro yosunlar; denizlerde, tatlı sularda yaşayan ve fotosentez yapabilen tek hücreli canlılardır. Hem su kolonunda hem de karada yaşayabilirler. Türlere bağlı olarak, boyutları birkaç mikrometreden birkaç yüz mikrometreye kadar değişebilmektedir. Pek çok kullanım alanına sahip olan alglerin gün geçtikçe kullanım alanları genişlemektedir. Günümüzde yaygın olduğu alanlar, kozmetik, ilaç, tarım, gıda ve biyoyakıt sektörüdür. Denizlerde/özel üretim tesislerinde/havuzlarda alg yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Mikro yosunlar, fotosentez yoluyla CO2 yakalayarak karbon negatif doğaları ile sera gazlarının atmosferde azalmasına yardımcı olabilmektedirler. (Differentiation in Algae Biotechnology – Kybele's Garden, 2023)
Mikro yosunlar, doğal olarak protein, antioksidan gibi birçok besin maddesi ve mineral içermektedir. Biyoponik sistemlerde kullanılan alg türleri, bitkilere gerekli olan besin maddelerini sağlamak bağlamında etkili olmaktadır ve bu durum, bitkilerin daha sağlıklı, dirençli büyümesini sağlamakta ve aynı zamanda daha verimli ürünlerin elde edilmesini desteklemektedir. Ayrıca mikro yosunlar, hızla büyüyen ve yenilenebilen organizmalardır. Tarımda mikro yosunların hidroponik sistemle beraber kullanımı, yani alg tabanlı biyoponik tarım metodumuz, değer önerileriyle tarım sürdürülebilirliğe katkı sağlamaktadır.
Biyoponik Tarımın Değer Önerileri
Biyoponik tarımın türevlendiği en yakın teknolojik uygulamaya hidroponik tarım örnek gösterilebilir. Topraksız tarımın sulu zeminde inorganik gübre nitelikli bileşenlerin suya eklenmesiyle gerçekleştirilen hidroponik tarımda, konvansiyonel tarıma kıyasla ortalama %95 su verimliliği artışı ve kontrollü üretim dolayısıyla çok yüksek bir alan verimliliği elde edilebilmektedir. Bununla birlikte; hidroponik yöntemin döngüsellik ihtiyacı, iklime katkının ve nihai ürün kalitesinin iyileştirilmesi ile sistemin daha doğal bir zeminde konumlandırılması yönlerinden geliştirilmeye gereksinimi bulunmaktadır.
Görsel 1. Çevre Kontrollü Tarım Çeşitleri
Biyoponik yöntem su gibi yaşamsal kaynakları kaynak ve hasat verimliliğini hidroponik tarıma kıyasla dahi artırarak korurken, simbiyozla fonksiyonel içerikleri iyileştirmekte ve artan klorofil seviyelerine paralel olarak karbon yakalama kapasitelerini iyileştirmektedir. Aynı zamanda bitki direncini desteklemekte ve zehirsiz bir üretim sürecini mümkün kılmaktadır. Ayrıca, tat performansı daha iyi, uzun süre saklanabilen ve temel besin maddeleri açısından daha zengin bitkilerin yetiştirilmesini sağlayabilmektedir. Böylelikle biyoponik sistemler, hidroponik yöntem ve organik tarımın komponentlerini birleştirirken çarpan etkisi yaratmakta ve bu doğrultuda bizim sistemlerimizde biyoponik yöntem gücünü alglerden almaktadır. Tarımsal mikro yosun biyokütlesi, toprak düzenleyici ve biyogübre olarak görev yaparken, yeşil algler ve siyanobakteriler ise bitki patojenlerine karşı doğal bir biyokontrol ajanı olarak işlev görmektedir.
Sonuç olarak, alg tabanlı biyoponik tarım, geleceğin sürdürülebilir tarım ve gıda sistemleri için heyecan verici bir fırsattır. Bitki yetiştirme yöntemlerinin daha verimli ve çevre dostu hale getirilmesi, gıda güvencesini sağlama ve doğal kaynakları koruma amacımıza yönelik önemli bir potansiyel taşımaktadır. Mikroalglerin kullanılması, biyoponik tarım sistemlerinde sürdürülebilirlik ve verimliliği desteklerken, yeni nesillerin gıda güvencesini sağlama yolunda gelecek vaad etmektedirler.
Kaynakça
Differentiation in Algae Biotechnology – Kybele's Garden. (n.d.). Kybele's Garden. Retrieved October 25, 2023, from https://kybelesgarden.com/biyoponik-tarim-nedir/
Szekely, I.; Jijakli, M.H. Bioponics as a Promising Approach to Sustainable Agriculture: A Review of the Main Methods for Producing Organic Nutrient Solution for Hydroponics. Water 2022, 14, 3975. https://doi.org/10.3390/w14233975. (n.d.).
Jokel, M., Salazar, J. Chovancek, Screening of several microalgae revealed biopesticide properties of Chlorella sorokiniana against the strawberry pathogen Phytophthora cactorum. J Appl Phycol (2023). https://doi.org/10.1007/s10811-023-03015-x
Comments