İlk önce temel yaklaşımımızı bitkiyi beslemek değil toprağı beslemek üzerine kurmalıyız. Başlığı bu şekilde attık çünkü herkesin dikkati bitkilerde. Oysa ki toprak iyi olursa bitkimiz iyi olacaktır.lok
Bitkilerin de bizler gibi ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçlar karşılanmaz ise bitki sanki iyi büyüyormuş gibi dursa da içi kan ağlıyor olabilir. Ya da sadece birkaç besin vererek besleniyorsa o zaman da meyvelerinde, mahsullerinde yeterli besini barındıramaz ve biz de haybeden mineral ve vitaminsiz besinler tüketmiş oluruz. Bitki istediğimiz gibi büyümez, çiçek vermez ve dış etkilere karşı dayanıksız olur. O zaman toprağımızdaki besinler neler olmalıdır.
Makro Besinler | | Mikro Besinler | |
Azot | Kükürt | Çinko | Mangan |
Potasyum | Silisyum | Molibden | Nikel |
Fosfor | Magnezyum | Bor | Demir |
| | Bakır | |
Azot neden gerekli? (N)
Yeşil sürgün yeni sürgün döneminde gerekir. Sağlıklı yaprak oluşumunu sağlıyor ve bitki çok daha güzel fotosentez yapıyor. Eksikliğinde yaşlı yapraklarda sararma görülür. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir konu vardır. Eğer yaprak damarlarında sararma varsa o zaman demir eksikliği var demektir.
Azot alınımını azaltan koşullar:
Nitratın yıkanma ile amonyumun da uçarak süratle toprağı terk etmesine neden olan hafif ve kumlu topraklar.
Su baskısı, sulama veya yüksek kil içeriği nedeniyle yapısal problemi olan topraklar.
Düşük organik madde içeriği olan topraklar.
Yetersiz gübreleme veya bir önceki dönemde azotun tüketilmesi.
Bitkide kök gelişiminin yetersizliği.
Peki toprakta biyolojik azot ve azot bağlama oranını artırmak için yapabileceğiniz bir şey var mı?
Toprağınızda molibden eksikliği de varsa lütfen onu da dengeleyin. Aksi halde toprağa kazandıracağınız azotun bitkiler tarafından emilimi de zor olacaktır.
Biyolojik azot bağlayıcı yöntemler nelerdir?
Toprağa azot miktarını arttırmak için en bilinen yöntemlerden biri bölgeye baklagil bitkiler ekmektir ve kompost ile toprak desteklenebilir. Baklagil Bitkiler ve Ağaçlar: Bezelye, Börülce, Bakla, Yonca (Alfalfa, Üçgül vb.), Yalancı İğde, Akasya...
Fosfor neden gerekli? (P)
Fosforun Bitkideki Görevleri:
Enerji transferi yani şeker ve nişasta gibi maddelerin taşınmasını sağlar.
DNA oluşumunda ve gen aktarımında görev alır.
Çiçek ve meyve oluşumunda, kök gelişiminde önemlidir.
Hücre bölünmesi ve yeni hücre oluşması için elzemdir.
Büyümesini düzenlemektedir.
Fosfor Noksanlık Belirtileri:
Cansız, zayıf ve yumuk çiçek oluşumu.
Yaprakların önce koyu yeşile, sonra mavi yeşile, ve daha sonrada kırmızı ve kırmızı-mor renge dönüşmesi (antosiyan birikimi).
Köklerde zayıflama, cansızlık ve emici tüylerin yeterince oluşmaması.
Sürgünlerde kısalma, incelme ve ipliksi gelişme, boğum aralarında daralma.
Küçük ve şekilsiz meyve oluşumunun yanında çekirdek sayısında azalma, çekirdek gelişim bozuklukları sebep olmaktadır.
Fosfor Alınımını Azaltan Koşullar:
pH’sı 5,5’den düşük ya da 7,5 den yüksek topraklar.
Yüksek kil içeriğine sahip topraklar.
Düşük organik madde içeriğine sahip topraklar.
Toprakta fosforun tamamen bağlı olarak bulunması
Alüminyum ya da demir hidroksit oranı yüksek olan topraklar
Kısaca; Bitkinin metabolik faaliyet enerjisi için gereklidir. Yükselmeyi ve çiçeklenmeyi sağlar. Eksikliğinde bodurlaşma, büyüyememe ve yavaş büyüme gözlemlenir.
Doğal fosfor bağlayıcı yöntemler nelerdir?
Toprağın fosfor seviyesini ölçtürdükten sonra, fosfor eklemek gerekliyse yumuşak kaya fosfatı ya da diğer (doğal) fosfor kaynaklarından ekleyebilirsiniz, bunu komposta ya da gübreye katıp karışım yaparak toprağa yayabilirsiniz.
Potasyum neden gerekli? (K)
Potasyum bitkilerde gerçekleşen birden çok olayda temel rol oynar. Hücre özsuyu ve dolayısıyla ile bitkinin su dengesini sağlamasını ve kuraklığa karşı dayanma gücünü artırmaktadır. Kuraklık ve don stresinin engellenmesine yardımcı olur. Potasyum, bitkilerin hastalıklara karşı dayanıklılığını artırmaktadır. Tohumun olgunlaşmasını sağlayan potasyum, bitkinin kök sisteminin gelişmesini de sağlamaktadır. Klorofil oluşumunda rol oynar. Bitki yapraklarındaki stoma hücrelerinin açılıp kapanmasında ve kök hücrelerinin suyu almasında düzenlemeler yapmaktadır.
Meyvelerin ve süs bitkilerinin renk, koku, tat,
depolama gibi kalite kriterlerinde oldukça önemli
bir elementtir.
Potasyum Noksanlık Belirtileri
Önce yaşlı yapraklarda görülür. Yaşlı yaprakların uçlarında ve kenarlarında sararma daha sonrada kuruma şeklinde görülür (yaprak yeşil rengini korur).
Yaşlı yapraklar daha küçüktür. İlerlemiş durumlarda yaprağın büyük bölümü kurur ancak düşmez.
Bitkide genel bir su stresi görülür. Bitki cansızdır. Gelişimi yavaşlar.
Hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılık azalır.
Tohum ve meyve şeklinde bozulma, meyvede kalite düşüşü, meyveler daha küçük ve lezzetsiz olur.
Erken dönemlerde az kullanılmasında domates de içi boşluk yapar.
Hıyar meyvesinde noksanlığında ampulleşme görülür.
Muz meyvesi olgunlaşma döneminde oldukça önemlidir.
Potasyum Alınımı Azaltan Koşullar
Potasyum kaybının fazla olduğu kumlu hafif topraklar.
Kireç oranı yüksek topraklar.
Toprakta fosforun fazla miktarda bulunması.
Potasyum içeriği düşük olan topraklar.
Aşırı yağış, fazla yapılan salma sulama.
Doğal potastum bağlayıcı yöntemler nelerdir?
Permakültürün vazgeçilmez bitkilerinden, yaşayan malç özelliği olan karakafes otunun özellikle meyve ağaçları altına dikilmesi hem bir dizi mineral sağlar, hem de toprağı ve kompostu aktive eder. Çok fonksiyonlu bu iri yapraklı minik mavi çiçekli tüylü bitki, silikon, nitrojen, magnezyum, kalsiyum, potasyum ve demirce zengindir. Çiçekleri salatada, yaprakları ve çiçekleri tıbbi amaçla kullanılabilir.
‘Dinamik akümülatör’ denen bitkiler toprakta eksik olan mikro ve makro mineralleri sağlama açısından çok önemlidir. Özellikle yiyecek ormanı oluşturmada ve bitki birliktelikleri yaratmada bu tür bitkiler kullanılmalıdır. Bunlar arasında kadife çiçeği, havuç ve yer elması gibi yumrulu bitkiler vardır.
Evinizde ya da bahçenizdeki bitkilerin potasyum eksikliği için aşağıdaki karışımı yapabilir, 3/1 oranında su ile karıştırarak bitkilerinize verebilirsiniz. Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında 1’er kez yapmanızı öneririz.
Potasyum Çorbası
Kuru fasulye, mercimek veya nohut haşlama suyunu atmayın. 250 ml
Pirinç yıkama suyunu atmayın. 500 ml
Patates haşlama suyunu atmayın. 500 ml - Brokoli suyu da olabilir.
Bu 3 suyu karıştırın. İçerisine 1 şişe sade soda ekleyin. 1 çay bardağı süt ekleyin. Yarım tam olmuş avakadoyu ezip suyun içerisine koyun, 1 kivinin suyunu sıkın ve dökün. Yarım portakal suyunu sıkın ve dökün. Bir muzun yarısını ezin ve kabuğunu çatal ile sıyırıp yine solüsyona ekleyin. 1 yemek kaşığı pekmez katın. Tüm bunlar iyice karıştırın ve bitkilerinize yukarıda bahsettiğimiz gibi seyreltip azar azar verin. Bahçenizde sulama kaplarınıza koyabilir bitkilerinize verebilirsiniz. Sulama borularından minik parçalar geçmeyecektir. O sebeple pelteleri 1 saat bekletip süzerek damlama sularından verebilirsiniz. Kesinlikle fazla vermeyin bitkilerinize zarar verirsiniz. Ardından haftalık sulama suyunu vermeyi unutmayın.
Kalan solüsyonu dışarıda ağaçlara ve dış mekan bitkilerinize de verebilirsiniz. Max 3 gün buzdolabında saklayabilirsiniz. Cam bir kavanozda ve ağzı kapalı olmalı.
Odun Külü ile Sıvı Gübre (Doğal kalsiyum ve potasyum gübresi)
Eğer toprağınızın pH değeri yüksek ise bu solüsyonu önermiyoruz. pH’ı daha da arttırabilir.
1 lt yağmur suyuna (en iyi sudur) 2 kaşık elenmiş odun külü ekleyin ve 1 saat içinde belirli aralıklarla iyice karıştırın. Daha büyük bir kaba süzün. 5 lt suyu 1 lt solüsyonu ekleyin. 1 ağaç için 1 lt karışım verebilirsiniz. 2 haftada 1 bu uygulama yapılabilir.
Yapraktan gübreleme için 1 lt solüsyonu 10 lt su ile karıştırmalısınız. Meyveler görününe kadar yapraktan uygulama fısfıs ve püstürgeç ile yapılabilir.