Şubat ve mart ayları bahçelerimizde ağaç dikme veya bahçemizdeki bazı ağaç, soğanlı bitkiler ve çalıların yerlerinin değiştirilme zamanı.
Yeni bir bahçe kuracaksanız bahçenizin güneş, ışık alan veya kuytu köşelerini bu koşullardan hoşlanan bitkilerle donatmanız hem dar alanları değerlendirmek hem de bahçenizin doğal sisteme uyumlu hale getirilmesi açısından önemli.
Yeni bahçe kuracaklar için bahçe planını hazırlamak, dikilmesi planlanan meyve ağacı, çalı veya çok yıllık bitki türlerini belirlemek, dikim çukurlarını hazırlamak ve dikimi yapmak gerekiyor. Dikim için en uygun zaman, toprak sıcaklığının 10-12 °C’nin üzerine çıktığı dönem. Yani don tehlikesinin geçtiği dönem.
Dikilecek fidanların düzgün gövdeli, aşılı fidansa aşı yerinin şişkinleşmemiş olması (ileriki yıllarda aşı uyuşmazlığı belirtisidir) gerekir. Fidanlarda kök ve taç kısmı arasında denge kurmak için ince, kurumuş kökler ve taç kısmında da tepe vurma işlemi yapılmalı. Bu amaçla iyi bir bahçe makası gerekiyor.
Şekil 1. Dikime hazır bir meyve fidanı
Fidan Dikim Çukuru
Fidanlar çıplak köklü veya kaplı fidan olabilir. Kaplı (Topraklı) fidanların dikim sonrası tutma oranı daha yüksektir. Dikim çukuru bitkinin köklerini içine alabilecek genişlik ve derinlikte olmalı. Fidan çukurunun çapı 50–60 cm, derinliği de 70-80 cm olması yeterlidir.
Aşılı fidan dikiminde, dikimin aşı yerinin 5-8 cm toprak yüzeyinde kalacak şekilde dikim yapılması gerekli. Aşı yeri toprak altında kalırsa aşı yerinden köklenme nedeniyle aşı atabilir. Fidan dikiminde dikkate alınacak bir diğer nokta da fidanın kök boğazının toprak üstünde veya yüzeye yakın şekilde dikilmemesine özen göstermektir.
Dikim çukurunun dibine 1-2 kürek organik gübre verilmesi, köklerin dikim şoku yaşamadan toprakla buluşmasını sağlar. Dikim yaparken fidanların düzgün dikimini sağlamak için dikim tahtası kullanılır. Dikim tahtası 1,5 m uzunluğunda 15-20 cm genişliğinde iki başında ve fidanın geleceği yerde kertik bulunan bir tahtadır. Bu kertiklere kazık çakılarak fidanın dikileceği yer kolayca bulunur.
Şekil 2. Fidan dikim tahtası
Dikim sonrası köklerin toprakla temasını sağlamak amacıyla dikim çukuru bahçe toprağı ile doldurulup sıkıştırılır. Toprak ağır bünyeli yani balçık kıvamında ise toprağın keseklenmesine neden olacağı için aşırı sıkıştırma yapılmaması önerilir. Dikim sonrası toprakla köklerin birbirine kaynaşması için can suyu verilmelidir.
Dikim sonrası mart ayı içinde gübreleme yapılmalı. Bu amaçla fidanın yaşına bağlı olarak her yaş için 1’er kg organik gübre verilmesi gerekir.
Şekil 3. Fidan dikimi (www.niforganik.com.tr)
Soğanlı Bitkilerin Dikimi veya Yerlerinin Değiştirilmesi
Şubat-Mart ayları, bahçelerimizde bulunan lale, sümbül, zambak (Lilium), nergiz, frezya gibi süs bitkilerinin yerlerini değiştirmek için de uygun bir zaman. Yer değiştirme işini bitkilerinizin bulundukları yerde yeterince gelişemediklerini düşünüyorsanız yapmalısınız. Gelişme ile ilgili bir sıkıntı yoksa yer değiştirmeye gerek yoktur.
Soğanlı bitkiler, türün özelliğine göre her yıl soğan başına 1-6 arasında soğan veya rizom gövde verirler. Kışı bahçede geçiren soğanlar soğuklama gereksinimlerini tamamladıktan sonra baharda soğanlardan yeni bitkiler oluştururlar. Bu tip bitkileriniz varsa onları söküp, bahçenin yeni köşelerine dikebilirsiniz. Ya da satın aldığınız soğanlı bitkilerin soğanlarını dikme şansınız da var.
Balkonlarınızda soğanlı bitkiler yetiştirmek isterseniz bu mevsim uygun dikim zamanı.
Şekil 4 ve Şekil 5. Lale ve sümbül soğanlarının dikimi
Kaynakça:
Anonim 2023. Fidan dikim tekniğinde püf noktalar. www.verben.com.tr.
Anonim 2023 a. http://megep.meb.gov.tr/ Yumrulu, Rizomlu ve Stolonlu Bitkiler.
Kılıç T, Okay Y., Kazaz S. 2013. Türkiye’de Yetiştirilen Soğanlı Kesme Çiçekler. V. Süs Bitkileri Kongresi, Yalova, Bildiriler, Cilt III. 544-549.