Bu hafta hedeflerimizi biraz daha büyütüyoruz. Balkona ve terasa taşıyoruz. Hazır mısınız?
Fransa'da balkonlarda, teraslarda sebze yetiştirip lokal pazarlarda satarak 100-150 Euro gelir elde ettiklerini biliyor muydunuz? Ne güzel değil mi? Özellikle önümüzde büyük bir iklim krizi bizleri beklerken ve gıda üretmenin önemi gün geçtikçe artarken bir de bu yaptığınız işten para bile kazanabileceğiniz düşüncesi sizi belki heyecanlandırabilir. Ben olsam kendim yerim tabii o ayrı.
Balkona çıkmadan önce öğrenmeniz gereken balkonunuzun ne kadar yük kaldıracağı. Önce bir statiğini kontrol edin. Bu önemli bilgiden sonra şimdi balkona çıkın ve şöyle bir etrafa bakın. Balkonda neler var, neleri kaldırabilirim, neleri mutlaka tutmalıyım? Balkonun trabzanları saksı asmak için uygun mu? Çok yüksek katlı bir apartmanda oturuyorsanız rüzgardan saksılarınız tırabzandan çıkıp uçabilir. Bu tip tehlike oluşturabilecek konuları bir gözden geçirin. Balkonda oturmak istiyor musunuz yoksa tamamen gıda mı yetiştirmek istiyorsunuz buna karar verin.
Ölçüleri ve güneş açılarını nasıl alacağınızla ilgili bilgileri daha önceki yazıda paylaşmıştım. Bu bilgileri de kağıdınıza çizdikten sonra balkonunuzun en çok güneş alan yerini ve kısmi güneş alan yerlerini tespit edin. Tüm gün güneş alan yerlere güneş seven bitkileri, yarı zamanlı güneş alan yerlere bu tür iklimi sevenleri dikebilirsiniz.
Bu alanları da tespit ettikten sonra oturup neleri yemekten hoşlandığınızı yazın. Salata malzemesi yemeği seviyorsanız yaşadınız. Balkonda çok güzel yeşillik yetişir. Hele kes-topla-kes sistemi ile hasat yaparsanız çok uzun bir süre de mahsül alırsınız.
Mesala alışveriş yaptığınızda pahalı olan ürünleri yetiştirmek de önemli olabilir. Sarımsak! Saksıda domates yetiştirmek çok keyifli, marketten mevsiminde bile alınsa lezzetsiz domates yiyeceğinize mis kokulu domatesler yetiştirebilirsiniz. Balkon bahçeciliğinde domates yetiştirmek ile ilgili ayrı bir yazı hazırlayacağız. Bulunduğunuz bölge, domatesin çeşidi gibi bilgiler önemli.
Peki meyve ağacı koymak için uygun yeriniz var mı? Örneğin limon veya kumkuat ağacı için yeriniz olabilir mi? Buna da bir bakın.
Bir gıda bahçesinin olmazsa olmaz çok yıllık bitkileri vardır. Türkiye, tıbbi ve aromatik bitkiler bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden birisidir. Türkiye florasında doğal olarak yetişen yaklaşık 12,000 kadar bitki yetişir ve yetişen yüzlerce bitki türünün tıbbi ve aromatik değeri çok yüksektir.
Biberiye, çeşit çeşit kekik ve nane. Çay saatleri için papatya, civan perçemi, adaçayı…Yalnız bu çeşitlerin hepsi içilmiyor ya da içseniz de bir faydası yok, o sebeple hangileri faydalı onları araştırın alırken.
Yetiştirmek istediğiniz sebze ve meyveler listeniz de hazırsa hadi biraz örnek bakalım.
Şimdi bazı örneklere göz atalım. Küçük alanınız varsa bu şekilde merdiven yaparsanız daha fazla ürün yetiştirebilirsiniz. Diyelim ki tek bir duvarınız var. Bu şekilde bir ahşap tasarımını kendiniz rahat bir şekilde yapabilirsiniz. Bu saksıların içerisinde baharatlarınızı yetiştirebilirsiniz.
Diyelim kapalı balkonunuz var o zaman aşağıdaki örnekteki gibi bir çözüm düşünebilirsiniz. Sebze kasalarını atmayıp içlerine yalıtım malzemesi kaplayıp dikim yapabilirsiniz.
Çeri domates ağacını görüyorsunuz değil mi? Bu ağaçtan her sabah kahvaltınıza bir avuç alsanız nasıl mutlu olursunuz biliyor musunuz?
2 lt’lik plastik şişelerden yapabileceğiniz bu salata barını bir duvarınıza yaslayabilirsiniz.
Diyelim ki balkonunuz yok. Ama oturduğunuz apartmanda harika bir teras var. Sizinle aynı düşüncelerde birkaç komşunuzu ikna edin ve terasta yetiştiricilik yapın. Mutfak masrafınız ciddi oranda azalacak ve komşuluk ilişkileriniz başka bir boyuta geçecek. İstanbul’da Beyoğlu’nda bir sürü çatı terası var. Bu şekilde dönüşse güzel olmaz mı?
İlham aldığınızı umut ederek bu haftalık yazımızın da sonuna geldik. Evlerimizde ve zihninizde değişim rüzgarları esmeye başladı mı?
Lütfen yaşadıklarınızı, tasarımlarınızı #permakültüryolculuğum hashtagi ile bizimle sosyal medyada paylaşın. Çok merak ediyorum. Haftaya Jardin Dikey Bahçesi ile ilgili daha detaylı bir yazı yazacağım. Sonra da dikim detayları ile ilgili bilgileneceğiz.
Nevra Akın Oktay